Początek roku dla wielu przedsiębiorców związany jest z obowiązkiem sprawozdawczości obejmującej różne aspekty działalności. Jednym z takich obowiązków jest konieczność złożenia sprawozdania rocznego z działalności związanej z drogowym przewozem towarów niebezpiecznych. W kontekście przepisów transportowych, czynności przewozowe nie oznaczają jedynie wykonywania transportu ładunku, ale obejmują również inne działania, jak np. pakowanie. Warto także zwrócić uwagę na zmieniony wygląd formularza sprawozdania.
Obowiązek przygotowywania sprawozdania wynika zarówno z Umowy ADR, jak i z Ustawy o przewozie towarów niebezpiecznych. Wzór formularza rocznego sprawozdania z działalności w zakresie przewozu towarów niebezpiecznych określony jest obecnie w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury (Dz. U. 2022, poz. 1227), ale poprzednie rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z 2012 roku w sprawie formularza także pozostaje aktualne (Dz. U. 2012, poz. 966). Obydwa akty prawne zostały już objęte tekstem jednolitym (Dz. U. 2023, poz. 24).
Jakie zatem czynności przewozowe obejmuje sprawozdanie roczne? W objaśnieniach do formularza znajdziemy wskazówkę na temat towarów, których nie uwzględnia się w sprawozdaniu. Zgodnie z tym do sprawozdania nie podaje się towarów niebezpiecznych:
– zawartych w próżnych nieoczyszczonych opakowaniach, cysternach, kontenerach i pojazdach,
– przewożonych, załadowanych, rozładowanych i pakowanych w ilościach nie wymagających oznakowania pojazdu tablicą barwy pomarańczowej (tzn. na zasadach wyłączeń),
– których przewóz odbywał się w całości poza terytorium Polski.
Oznacza to, że dane ilościowe powinny dotyczyć tylko towarów na tzw. „pełnym ADR”, dla których czynności przewozowe były wykonywane bez korzystania z wyłączeń, z rozróżnieniem według stosowanych sposobów przewozu (cysterny, sztuki przesyłki, luzem).
Zmieniony formularz sprawozdania obejmuje następujące czynności: nadawanie, pakowanie, napełnianie, załadunek, przewóz, rozładunek. Uczestnik przewozu będący wyłącznie nadawcą powinien podać ilości towarów niebezpiecznych wynikające z czynności wykonywanych przez nadawcę. Natomiast przedsiębiorcy, którzy w ubiegłych latach składali już sprawozdania i spełniają definicję nadawcy, teraz również powinni w kolumnie „nadawanie” podać dane ilościowe.
Ilości należy podawać w odpowiednich jednostkach metrycznych, w zależności od stanu skupienia lub numeru klasy, do której zaliczono dany materiał. Możliwe jest także stosowanie wielokrotności i podwielokrotności jednostek.
Sprawozdanie roczne może sporządzić i podpisać doradca ADR, z ważnymi uprawnieniami, na podstawie danych ilościowych uzyskanych od przedsiębiorcy, u którego jest wyznaczonym doradcą. Jeden egzemplarz sprawozdania przekazuje się do wojewódzkiego inspektora transportu drogowego, właściwego ze względu na siedzibę uczestnika przewozu. Ostatecznym terminem składania sprawozdania jest 28 lutego.Drugi egzemplarz powinien być przechowywany w siedzibie uczestnika przewozu przez 5 lat od dnia jego wysłania. Zgodnie z aktualnym taryfikatorem kar, podanym w załączniku do Ustawy o przewozie towarów niebezpiecznych (Dz. U. 2022, poz. 2147), za spóźnienie się z wysłaniem sprawozdania przewidziano kary w zależności od tego, ile dni upłynęło od ustawowo określonego terminu.
Podobne sprawozdanie składa się w odniesieniu do przewozu koleją towarów niebezpiecznych (RID), z uwzględnieniem operacji transportowych takich jak: nadawanie, pakowanie, napełnianie, załadunek, przewóz, przewóz na bocznicy, rozładunek. W przypadku przewozu żeglugą śródlądową (ADN) wskazuje się ilości towarów, które były poddane czynnościom: nadawania, pakowania, załadunku, wyładunku, manipulowania i sztauowania, ważenia, przewozu lub rozładunku.
Sprawozdanie RID składa się odpowiednio Prezesowi Urzędu Transportu Kolejowego, a sprawozdanie ADN – dyrektorowi urzędu żeglugi śródlądowej właściwemu ze względu na siedzibę uczestnika przewozu.
mgr inż. Joanna Puchalska-Gad,
Doradca ds. bezpieczeństwa przewozu towarów niebezpiecznych